Czym są funkcje wykonawcze?

Funkcje wykonawcze to jak mózgowe "centrum dowodzenia", które pomaga nam organizować, planować i radzić sobie z zadaniami. Dzięki nim możemy myśleć o tym, co się stanie teraz i w przyszłości, oraz planować i korygować nasze działania, aby osiągnąć zaplanowane wcześniej cele.

Dwóch znanych badaczy ADHD, Russell Barkley i Tom Brown, zaangażowało się w badania nad funkcjami wykonawczymi. Barkley podzielił funkcje wykonawcze na cztery główne obszary, takie jak pamięć robocza (pamiętanie informacji, gdy są nam potrzebne) werbalna i niewerbalna, kontrolowanie naszych emocji i motywacji, a także planowanie i tworzenie nowych pomysłów. Barkley uważa, że problemy z samokontrolą i opóźnianiem reakcji skutkujące brakiem rozważenia negatywnych i pozytywnych konsekwencji własnych działań, mogą być kluczowe dla trudności, z którymi mierzą się osoby z ADHD.

Z kolei Brown podzielił funkcje wykonawcze na sześć "klastrów", czyli grup zadań, takich jak organizacja i rozpoczynanie zadań, koncentracja, utrzymywanie energii, radzenie sobie z frustracją, korzystanie z pamięci roboczej i kontrolowanie własnych działań. Według niego, osoby z ADHD mogą mieć problem w przynajmniej jednym z tych obszarów, co wpływa na ich zdolność do skupienia i organizacji.

W modelu Browna trudności w tych klastrach prowadzą do deficytów uwagi, ponieważ osoby mają trudności z organizacją zadań, rozpoczęciem, pozostaniem zaangażowanym, utrzymaniem czujności, utrzymaniem stabilnego stanu emocjonalnego, stosowaniem pamięci roboczej i przypomnieniem oraz samokontrolą i regulacją działań.

W skrócie, jeśli funkcje wykonawcze nie działają jak należy, może być ciężko zacząć zadania i skupić się na ich realizacji.